«Քո խաչին երկրպագենք...»
ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ ՏԱՂԱՎԱՐ. ԽԱՉՎԵՐԱՑ
Այլադավաններին անհասկանալի է, բայց քրիստոնյաներս կարող ենք վկայել, որ խաչի նշանը մեր ենթագիտակցության մեջ, մեր հոգևոր աշխարհում է ներգործում, տալով մեզ ներքին խաղաղություն և հանգստություն, մեր մեջ ծագեցնում է հույս, վստահություն և առաջնորդում է հաղթանակների: Ասել է՝ հավատացողին Քրիստոսը հովանի է լինում իր խաչելությամբ մահին հաղթելու նշանով: Իսկ խաչի նշանը մեզ այլ բան չի հուշում, քան խաչելությամբ աշխարհի ու մահվան պարտությունը Քրիստոսից:
Եվ պատահական չէ, որ մարդկությունն այն խաչափայտը, որի վրա զոհագործվեց Աստծո որդին, դիտեր որպես հաղթության դուռ, պահեր այն անգամ պատերազմով:
Նախ` ասենք, որ խաչի խորհրդի նշանը եկեղեցում առաջին անգամ բարձրացրել է Տիրոջ եղբայրը՝ Հակոբոսը, Հակոբոս արդարը, որի մասին Խորենացին գրում է. «Սուրբ Կույսին սպասավորում էր Հակոբ արդարը, որ Հովսեփից էր սպասավորելու հանձնարարություն ստացել: Որովհետև Հովսեփի ժամանակ էլ նա նույն հեզն ու արդարն էր, որ ծառայաբար հոգ էր տանում սրբուհու համար, մինչև որ Քրիստոսի կողմից Հովհաննեսին հանձնվեց»: Այս Հակոբոս արդարն էր, որը եղավ Երուսաղեմի առաջին եպիսկոպոսը և «Քո խաչին երկրպագենք...» խոսքով մեծարեց մեր Տիրոջ Խաչի խորհուրդը:
Իսկ Խաչվերացի տոնը վերաբերում է Փրկչի խաչափայտին: Խաչափայտը որոնելու ելավ Հեղինե թագուհին՝ մայրը մեծ հավատացյալ Կոնստանդինոս արքայի: Թագուհին Երուսաղեմում գտավ Հուդա անունով մի հրեայի, որը ցույց տվեց այն տեղը, որտեղ երեք խաչափայտերն էին թաղված: Մեկն էր մեր Փրկչինը, երկուսը երկու ավազակներինն էին: Երեք խաչափայտերից, սակայն, ո՞րն էր մեր Փրկչինը, ինչպե՞ս գտնել այն: Այդ պահին կողքից թաղման փոքրիկ մի թափոր էր անցնում. մահացածը մի երիտասարդ էր: Հեղինե թագուհու հրամանով երիտասարդի աճյունը հերթով դրեցին երեք խաչափայտերին էլ: Եվ երբ մեռելին դրեցին Տիրոջ խաչափայտին, նա հարություն առավ և ոտքի ելավ: Այդպես գտնվեց մեր Տիրոջ խաչափայտը:
Մ. թ. 610-ին, երբ պարսիկները գրավեցին Երուսաղեմը, Փրկչի խաչափայտը որպես ավար տարան իրենց հետ: 627 թվականին Հերակլես կայսրը, հաղթելով պարսիկներին, խաչափայտը հետ վերադարձրեց: Խաչափայտի հետգրավմանը հայերը ևս մասնակցեցին՝ նախարար Մժեժ Գնունու հրամանատարությամբ: Եվ խաչափայտը հետ բերելիս հանգրվանեցին Կարնո լեռներում: Եվ հանգրվանի տեղում, վկայվում է, որ բժշկող մի աղբյուր բխեց: Այդտեղ կառուցվեց եկեղեցի, և այդ տեղն ուխտավայր դարձավ: Խաչափայտը կրկին իր տեղը՝ Երուսաղեմ հասցվեց սեպտեմբեր ամսի տասնչորսին: Եվ ըստ այդմ էլ Խաչվերացի տոնը մայր եկեղեցին տոնում է սեպտեմբերի տասնչորսի ամենամոտ կիրակի օրը:
Մեր ժողովրդի մեջ Խաչվերացը, որ նշանակում է Խաչի վերադարձնելը, հաճախ անվանում են` Սրբխեչ կամ Սուրբ Խաչ։
Ճիշտ է, բոլոր տաղավար տոների հաջորդ օրը, որ Մեռելոց է, մեր հավատացյալ ժողովուրդը գերեզմաններ է այցելում, սակայն հատկապես Խաչվերացի ժամանակ հավատացյալների այցելությունը գերեզմաններ գրեթե համաժողովրդական նվիրյալ շարժ է հիշեցնում: Ասես այս տոնը բուն հայկական տոն լինի, և ամենքիս մեջ նման հարազատություն է առաջացնում: Պատճառը, կարծում եմ, հետևյալն է. Խաչյալի նման ճակատագիր ապրած ազգ լինելով, մենք նախանձախնդիր ենք մեր ննջած մերձավորների այնկողմնային կյանքի համար: Եվ այդ օրն ազգովին առավել ենք աղոթում, որ Քրիստոսի Խաչելության կենդանարար ճառագայթը նրանց էլ լուսավորի Տիրոջ հարության խոստման հույսով:
Մաքսիմ ՈՍԿԱՆՅԱՆ
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
Հայաստանը շարունակում է մնալ տարածաշրջանային տրասպորտային հաղորդակցությունների լուսանցքում
Մինչ Երևանը արդեն երրորդ տարին անընդմեջ քննարկում է Գյումրիում «չոր նավահանգստի» կառուցման նախագիծը, Թբիլիսին իրականացնում է այն՝ առանց ամպագոռգոռ հայտարարությունների:Օրերս Թբիլիսիում բացվեց «չոր նավահանգիստ»՝ լոգիստիկ տերմինալ, որը կարևոր տրանսպորտային հանգույց կդառնա տարածաշրջանի համար՝ ներառյալ Հայաստանը, Թուրքիան, Ադրբեջանը և Ղազախստանը...
